Het Kinderrechtenverdrag, een internationaal verdrag dat de rechten en het welzijn van kinderen waarborgt, erkent kinderen als personen van 0 tot 18 jaar oud. Een cruciaal element om deze rechten te versterken en te waarborgen, is jongerenparticipatie. Actieve betrokkenheid van jongeren in beleidsvorming en besluitvorming draagt niet alleen bij aan een inclusieve samenleving, maar versterkt ook de democratie op lokaal, regionaal en zelfs internationaal niveau. In dit artikel leggen we kort uit wat het belang van jongerenparticipatie op lokaal niveau is binnen het kader van het Kinderrechtenverdrag en hoe het een positieve impact kan hebben op de rechten van het kind en de samenleving als geheel.
Rechten van het kind en actief burgerschap
Het Kinderrechtenverdrag omvat een breed scala aan rechten die kinderen beschermen en ondersteunen. Deze omvatten het recht op onderwijs, gezondheidszorg, bescherming tegen geweld en misbruik, én het recht om gehoord te worden in aangelegenheden die hen aangaan. Actief burgerschap, waaronder jongerenparticipatie, is een krachtig middel om deze rechten te waarborgen en kinderen te betrekken bij de beslissingen die hun leven beïnvloeden.
De rol van gemeenten en jongerenparticipatie
De cruciale rol van gemeenten in het versterken van jongerenparticipatie wordt onderstreept door een onderzoek uitgevoerd door een werkgroep, gevormd door samenwerking tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Ministerie van Buitenlandse Zaken, het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) en de Nationale Jeugdraad (NJR). Hoewel het implementeren of versterken van jongerenparticipatie in de meeste Nederlandse gemeenten een uitdaging blijkt, zijn er gelukkig enkele lichtende voorbeelden van succesvolle aanpakken. Zo heeft de gemeente Utrecht jongerenparticipatie succesvol versterkt door het ‘Jeugdplatform Amsterdam’ als voorbeeld te nemen. Met de focus op “What’s in it for me?”, zijn de behoeften van belanghebbenden centraal gesteld en zijn sociale structuren ontworpen. Dit heeft geleid tot de oprichting van een platform waar jongeren en ouders actief hun inbreng kunnen delen en advies kunnen geven over jeugdhulp en passend onderwijs. Deze aanpak heeft politiek draagvlak gecreëerd in de gemeente Utrecht, en het betrekken van de mening van kinderen en jongeren is nu een belangrijk speerpunt in het coalitieakkoord.
Gemeente Ooststellingwerf heeft participatie naar een hoger niveau getild door nauw samen te werken met collega’s, bestuur, jongeren, stakeholders en inwoners, en door een duidelijke visie te ontwikkelen op inwonersparticipatie. Verschillende instrumenten, zoals themabijeenkomsten en een ideeënbus, zijn ingezet om bewust te kiezen voor participatie en ervoor te zorgen dat inwoners en jongeren actief kunnen bijdragen aan besluitvorming en gemeenschapsontwikkeling. Deze aanpak heeft geleid tot een doelgerichte Visie op Inwonersparticipatie, waarin specifiek advies wordt gegeven over jongerenparticipatietrajecten. Deze visie biedt de gemeente richting en handvatten om inwonersparticipatie effectiever te laten verlopen en heeft zo geleid tot een meer betrokken en inclusieve gemeenschap.
De Gemeente Amsterdam heeft eveneens succes geboekt met een aanpak gebaseerd op “social design” en jongerenparticipatie. Ze hebben een inclusief platform gecreëerd waar jongeren van verschillende leeftijden en diverse belanghebbenden betrokken zijn. Dit biedt jongeren en ouders de kans om hun ervaringen te delen en advies te geven. Het jongerenperspectief wordt altijd serieus genomen en er ontstaat een constructieve dialoog tussen alle betrokken partijen. Social design staat voor een slimme en sociale benadering, waarbij de gemeente samenwerkt met jongeren en anderen om besluitvorming en gemeenschapsontwikkeling positief en inclusief te bevorderen.
Stichting Jakoeb streeft naar een inclusieve samenleving
Het implementeren of versterken van jongerenparticipatie in beleidsvorming en besluitvorming wordt door stichting Jakoeb gezien als een intrigerend aspect met tweeledige voordelen. Enerzijds biedt het jongeren de kans om actief deel te nemen aan beslissingen die hun leven en toekomst beïnvloeden, waardoor ze een gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid ontwikkelen en gemotiveerd worden om positieve veranderingen in hun omgeving te bewerkstelligen. Anderzijds draagt jongerenparticipatie bij aan een inclusieve samenleving, waarin verschillende perspectieven en ideeën serieus worden genomen, ongeacht de leeftijd. Dit leidt tot een betere besluitvorming en bevordert een inclusieve en democratische samenleving waarin de rechten van kinderen en jongeren centraal staan. Daarom streeft stichting Jakoeb ernaar om bewustwording rondom dit belangrijke thema te creëren. Dit doen ze door het schrijven van artikelen om jongerenparticipatie onder de aandacht te brengen en anderen te inspireren om actie te ondernemen.
